Over Haptonomie

Haptonomie gaat over voelen, gevoel, gevoelens en gevoel binnen menselijke relaties. Als wetenschap bestudeert haptonomie de wetmatigheden van het menselijk gevoelsleven en beschrijft datgene wat een rol speelt in de tussen-menselijke affectieve verhoudingen, communicatie, interacties en relaties.

Oorsprong haptonomie

Haptonomie is vanuit de praktijk ontwikkeld door Frans Veldman (1921-2010). Het begrip ‘haptonomie’ is een samenvoeging van twee Oudgriekse begrippen: hapsis en nomos.

• Hapsis betekent: gevoel, gevoelsbeleving, tact, tast;
• Nomos betekent: wet, regel, norm.

Hapto, in het woord haptonomie, stamt van het werkwoord haptein. Dat betekent: aanraken, verenigen, een relatie vestigen, zich hechten aan… en in overdrachtelijk zin: in (tactiel) contact treden om gezond te maken, te helen, te bevestigen.

Dit specifieke contact karakteriseert de haptonomische benadering: het ontmoetend, helend (is heel makend, heel de mens omvattend) aanraken om de ander in zijn wezen te bevestigen (Frans R. Veldman).

Gevoel in de huidige maatschappij

Onze drukke maatschappij is vooral gericht op denken, presteren en effectiviteit. Er is weinig plek voor voelen. Maar ook door onze opvoeding komt ons vermogen tot voelen soms nauwelijks meer tot ontwikkeling. We hebben geleerd vooral ons verstand te gebruiken. Gevoelens als verdriet, pijn, angst en onzekerheid worden liever niet gezien. Vaak stoppen we ze maar weg.

Onder de belasting die het leven ons stelt en de grote druk om te presteren hebben we de neiging krampachtig te worden. We staan niet meer open voor onszelf en onze omgeving. Signalen van ons lichaam dringen niet meer goed tot ons door. We voelen niet meer duidelijk wat onze grenzen zijn, worden onzeker en raken sneller uit balans, letterlijk en figuurlijk.

We zijn, vaak onbewust, geneigd onze keuzes te maken op basis van wat wij denken dat onze omgeving van ons verwacht en “hoe het hoort”. We passen ons aan, waardoor het steeds moeilijker wordt te leven zoals we zelf graag zouden willen. We worden onszelf ontrouw.

Deze aanpassing kan leiden tot allerlei verstoringen en klachten, zoals bijvoorbeeld:

• Het alleen maar goed willen doen;
• Geen initiatief durven of kunnen nemen;
• Faalangst, angsten;
• Niet meer weten te luisteren naar hoe zelf iets te willen;
• Alles met het hoofd proberen op te lossen;
• Spanningsklachten, nek- hoofd- rugpijn, hyperventilatie, vermoeidheid;
• Stress, piekeren, overspannenheid, burn-out;
• Relationele problemen;
• Problemen met intimiteit en nabijheid.

Haptonomie in praktijk

Een haptonomische begeleiding is er op gericht weer contact te maken met je innerlijke gevoelsleven. Aanraken speelt daarbij een belangrijke rol. Je leert dat voelen en denken met elkaar in balans kunnen zijn. Je wordt je weer bewust van de signalen van je lichaam en deze te verstaan. Zo kan duidelijk worden wat wel en niet goed voor je is en wat bij je past. Op grond hiervan kun je weer eigen keuzes gaan maken en daar zelf verantwoordelijkheid voor nemen en dragen.

Haptonomie is een benaderingswijze die na uitgebreide scholing binnen beroepen in de welzijns- en gezondheidszorg kan worden geïntegreerd. Er wordt dan gewerkt op haptonomische basis vanuit het eigen beroep.

De praktische, therapeutische toepassing van haptonomie noemt men haptotherapie en ook wel individuele haptonomische begeleiding. Hiervoor is voortgezette post HBO / WO scholing vereist.